Merkez Hakem Kurulu (MHK) eski Başkanı Mustafa Çulcu, Demirören Haber Ajansı'na (DHA) yaptığı özel açıklamalarda VAR sistemini değerlendirdi.
Türkiye Futbol Adamları Derneği'nin (TÜRFAD) düzenlediği 'Video Yardımcı Hakem Sistemi'nin (VAR) Türk Futboluna Getirdikleri' konulu panele katılan Çulcu, "VAR'ın temel düşüncesinde beklentimiz adalet, eşitlik dürüstlük. Zaten futbolun oyun kurallarını temelinde de bu üç olgu var. Dolayısıyla maçın kaderini ve skorunu değiştirecek 4 pozisyon var. Bu konular üzerinde adil olabilmek, doğruyu bulabilmek doğru sonuçlandırabilmek için geliştirilmiş bir sistem. Katkı sağladı mı? Tabii ki sağladı ama belli bir zamana ihtiyaç var. Her kuruluş her sistem kurulduğu gibi maksimum fayda getirecek bir beklentiye sahip değildir. Buna bir süreç lazım. Biz şu an süreci yaşıyoruz. İlerleyen dönemde bu sistemi daha kullanışlı olduğunu, arkadaşların daha pratik kullanımıyla daha güzel sonuçlara göreceğimizi umuyorum" şeklinde konuştu.
"VAR SİSTEMİNİ VERİMLİ BULDUM"
VAR'ın belli bir sistemi olduğunu belirten Çulcu, "VAR'ı verimli buldum. VAR'ın bir protokolü var. Kamuoyundan beklentiler çok farklı. Her şeyi VAR'dan bekliyorlar ama öyle değil. VAR'ın belli bir sistemi, belli kriterleri var. Kriterlere, protokolün prensiplerine bağlı kalarak hareket edersek hem kuramsal bir çizgi oluşturulacak, hem de saygın bir imaj olacak. Dünya Kupası'nda VAR'ın başarılı olmasının temelinde en önemli faktör sisteme saygıydı. Orada saygı vardı ve doğru sonuçlar elde ettik doğru kullanıldı. Türkiye'ye geldiğinde yeni bir sistem, kamuoyunun algılaması, uygulayan arkadaşlarımızın deneyimsizliği ile zaman ihtiyaç vardı. Bunlar da zaman zaman tartışmalar getirdi ki şu anda en büyük tartışmaları yaşıyoruz. Ama sistemin oturacağını düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
"HAKEM TARTIŞMALARI BİTMEDİ"
VAR'ın futbol kamuoyunda hakem tartışmalarını sonlandırmadığını söyleyen Mustafa Çulcu, sisteme uygun davranışların olmadığını kaydetti. Çulcu, "VAR ile hakem tartışmaları bitmedi ve daha da alevlendi. Protokole uygun davranışlar olmadı, deneyim eksikliği olduğu için böyle. Elinizde muhteşem bir cep telefonunuz olabilir siz bu telefonun özellikleri kullanabilecek bir donanıma sahip ve vakıf değilseniz sistemde arızalar çıkar ve sadece alo dersiniz. Bu bunun gibi bir şey. VAR'ın zaman içinde oturacağını düşündüğüm için o protokolün basamakların iyi uygularsak, disiplinli davranırsak güzel sonuçlar güzel sonuçlar elde edileceğini düşünüyorum ama lige bakıldığında her hakemi VAR'a oturtuyorlar. Biz insana yani ortada oturanın kaliteli isme yatırım yapmalıyız. Bunu teknolojiyle birleştirirseniz maksimum fayda elde edersiniz" diye konuştu.
"TÜRKİYE'DE HAKEMLE YATIP HAKEMLE KALKIYORUZ"
VAR'ın uygulandığı diğer ülkelerde de benzer sorunlarla karşılaşıldığını dile getiren Çulcu, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Dünya'da da aynı. zaman zaman olumsuz tablolar var ama Türkiye'de biz hakemle yatıp hakemle kalkıyoruz. Hakemden önce sistemin temel sorunlarını çözmemiz lazım. Hakem ve hakemlik en son basamak ama Türkiye Futbol Federasyonu'nun hakemliğe göstermiş olduğu ilgi çok yüksek. Çok üst perdeden. Gerek ekonomik, gerek teknolojik, gerekse eğitim olarak. UEFA Referee Convention'a 2006-2007'de başvuruda bulunup girdikten sonra akışa baktığımızda oradan gelen hakemlerle hakemliğin penceresi ve bakış açısı çok değişti. Bu bakış açısıyla sahadaki icraatlar çok önemli. Kendimizi güncellememiz çok önemli. Sürekli değişen kurallarla kamuoyu da algılamada Sorunlar yaşıyor. Yakın zamanda 60 tane minör ve majör değişiklik oldu. Yine konuşulan önümüzdeki dönemde 4 majör değişiklik olacak. Bu nedenle de kamuoyunun kafası karışıyor."
"YENİ İSİMLERE ŞANS VERİLMESİ LAZIM"
Türkiye'de son dönemde yeni hakem çıkmadığını söyleyen Mustafa Çulcu, yöneticilerin yeni isimlere güvenmesi gerektiğini belirterek, "Yusuf Namoğlu başkanlığında MHK 3'üncü dönemini yaşıyor. Prensipleri ise 10-12 hakem üzerinde yoğunlaşarak deneyimli ve marka olmuş isimlerle ligi taşımak. Dolayısıyla 10-12 kişilik ekip çok yıprandı. Türkiye'de son 10 senede yılda 6 tane derbi oynanır toplam ise 60 derbi eder. Bunların yarısından fazlasını 3 hakem yönetti. 47 tanesinde Cüneyt Çakır, Bülent Yıldırım, Fırat Aydınus görev almış. 3 hakeme 47 derbi müsabakasında yüklenmek, arkada hakem yok demek. Hakem gelmiyor demek ki, bunlara yükleniyorsun. 10 yılda bu kadar derbi, çabuk yıpratıyor. Derbiler kolay yönetilmiyor. Yine aynı isimler olunca, geçmişte yapılan hatalar gündeme geliyor, olumsuz tablolar oluşturulmaya başlanıyor. Yeni nesle şans vermemiz, güvenmemiz gerekiyor ki yeni hakemler ortaya çıksın. Hatırlayın birkaç hafta önce Trabzon-Fenerbahçe karşılaşmasına Halil Umut Meler verildi. Çıktı, kötü mü oldu? Yönetti maçı. Şans vermezseniz bilemezsiniz, göremezsiniz performansını. Bu hafta ne var? Beşiktaş-Trabzonspor maçı var. Verin ona da Ümit Öztürk'ü. Türkiye derbiler için yeni bir alternatif isim kazansın. Çünkü baktığımızda bu derbiyi yönetecek bilgi, birikim, donanımda mı? Evet, öyle. O zaman yöneticiler de cesaret verecekler ki o şansı o da görsün ve uygulasın. Yarınlara yeni isimler kazandıralım. 25 kişilik kadro yeterli mi derseniz, 12 hakemin dışındaki isimlere baktığınız zaman şans bulamıyorlar. Süper Lig'e alınan hakemlerde birer tane maçla geçiştirilen 4-5 tane isim sayabilirim. 3 isimden 2'si sakat, 1 tanesine ise hiç maç vermediler. Yukarıya alıyorsunuz, şans vermiyorsunuz. Nasıl hakem yetişecek? Eğer alt kadrodayken deneyimli, donanımlı hale getirirseniz yukarıda çok daha rahat ve kolay maç verebilirsiniz. Ama ben alacağım, zaman içinde yetişir derseniz Türk hakemliğine ihanet etmiş olursunuz. Sistemi de gözden geçirmek lazım" dedi.
"GÖÇEK VE ÖZKAHYA İÇİN ALINAN KARAR KABUL EDİLEMEZ"
Hüseyin Göçek ve Halis Özkahya için alınan 'dinlendirilme' kararıyla ilgili olarak da yorumda bulunan Çulcu, "Kabul edilemez bir karar. Yanlış bir uygulama. Çünkü bugüne kadar Merkez Hakem Kurulu, 2 buçuk yıldır ceza ve ödül sisteminden bir haberken ve hiç uygulamazken, ne oldu da şimdi bu iki arkadaşı suçluymuş gibi, bütün hataların müsebbibi onlarmış gibi kamuoyunun önüne attılar. Bu doğru bir şey değil. Aynı hafta, bu arkadaşları cezalandırdıkları hafta benzer hataların yapıldığı size 4 tane daha maç sayabilirim. Konacaksa eğer, onlar neden kamuoyunun önüne konmuyor? Ki yanlış bu sistem. Kamuoyunun önüne bu iki arkadaşı atmak, yanlış. Dünya kadar maçlarınızı yönetmiş isimler sizin bu isimler. Bir kulübe ya da bir kesime şirin gözükmek için elinizdeki mevcut değerleri kamuoyunun önüne hedef göstererek atamazsınız. Siz biraz daha aynaya bakacaksınız, biz ne yaptık diye. Bu iki arkadaş şu anda kamuoyunda bütün VAR sisteminin sorumluları gibi gözüküyor ve bu yanlış. Onlara da yazık günah. Evet, bir hata yaptılar. Galatasaray ile Konya arasında oynanan maçta ciddi bir hata yaptılar. Ama kim yapmadı? Bu hafta da sayabilirim hataları. Görüntüye getireceğim zaten her hafta çünkü ders çıkarmamız lazım. Ama iki arkadaşı hedef göstermek çok yanlış. Bunu bu şekilde uygulayan arkadaşların, kendilerini ve sistemlerini gözden geçirmeleri gerekiyor" şeklinde konuştu.
Türkiye Futbol Adamları Derneği'nin (TÜRFAD) düzenlediği 'Video Yardımcı Hakem Sistemi'nin (VAR) Türk Futboluna Getirdikleri' konulu panele katılan Çulcu, "VAR'ın temel düşüncesinde beklentimiz adalet, eşitlik dürüstlük. Zaten futbolun oyun kurallarını temelinde de bu üç olgu var. Dolayısıyla maçın kaderini ve skorunu değiştirecek 4 pozisyon var. Bu konular üzerinde adil olabilmek, doğruyu bulabilmek doğru sonuçlandırabilmek için geliştirilmiş bir sistem. Katkı sağladı mı? Tabii ki sağladı ama belli bir zamana ihtiyaç var. Her kuruluş her sistem kurulduğu gibi maksimum fayda getirecek bir beklentiye sahip değildir. Buna bir süreç lazım. Biz şu an süreci yaşıyoruz. İlerleyen dönemde bu sistemi daha kullanışlı olduğunu, arkadaşların daha pratik kullanımıyla daha güzel sonuçlara göreceğimizi umuyorum" şeklinde konuştu.
"VAR SİSTEMİNİ VERİMLİ BULDUM"
VAR'ın belli bir sistemi olduğunu belirten Çulcu, "VAR'ı verimli buldum. VAR'ın bir protokolü var. Kamuoyundan beklentiler çok farklı. Her şeyi VAR'dan bekliyorlar ama öyle değil. VAR'ın belli bir sistemi, belli kriterleri var. Kriterlere, protokolün prensiplerine bağlı kalarak hareket edersek hem kuramsal bir çizgi oluşturulacak, hem de saygın bir imaj olacak. Dünya Kupası'nda VAR'ın başarılı olmasının temelinde en önemli faktör sisteme saygıydı. Orada saygı vardı ve doğru sonuçlar elde ettik doğru kullanıldı. Türkiye'ye geldiğinde yeni bir sistem, kamuoyunun algılaması, uygulayan arkadaşlarımızın deneyimsizliği ile zaman ihtiyaç vardı. Bunlar da zaman zaman tartışmalar getirdi ki şu anda en büyük tartışmaları yaşıyoruz. Ama sistemin oturacağını düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
"HAKEM TARTIŞMALARI BİTMEDİ"
VAR'ın futbol kamuoyunda hakem tartışmalarını sonlandırmadığını söyleyen Mustafa Çulcu, sisteme uygun davranışların olmadığını kaydetti. Çulcu, "VAR ile hakem tartışmaları bitmedi ve daha da alevlendi. Protokole uygun davranışlar olmadı, deneyim eksikliği olduğu için böyle. Elinizde muhteşem bir cep telefonunuz olabilir siz bu telefonun özellikleri kullanabilecek bir donanıma sahip ve vakıf değilseniz sistemde arızalar çıkar ve sadece alo dersiniz. Bu bunun gibi bir şey. VAR'ın zaman içinde oturacağını düşündüğüm için o protokolün basamakların iyi uygularsak, disiplinli davranırsak güzel sonuçlar güzel sonuçlar elde edileceğini düşünüyorum ama lige bakıldığında her hakemi VAR'a oturtuyorlar. Biz insana yani ortada oturanın kaliteli isme yatırım yapmalıyız. Bunu teknolojiyle birleştirirseniz maksimum fayda elde edersiniz" diye konuştu.
"TÜRKİYE'DE HAKEMLE YATIP HAKEMLE KALKIYORUZ"
VAR'ın uygulandığı diğer ülkelerde de benzer sorunlarla karşılaşıldığını dile getiren Çulcu, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Dünya'da da aynı. zaman zaman olumsuz tablolar var ama Türkiye'de biz hakemle yatıp hakemle kalkıyoruz. Hakemden önce sistemin temel sorunlarını çözmemiz lazım. Hakem ve hakemlik en son basamak ama Türkiye Futbol Federasyonu'nun hakemliğe göstermiş olduğu ilgi çok yüksek. Çok üst perdeden. Gerek ekonomik, gerek teknolojik, gerekse eğitim olarak. UEFA Referee Convention'a 2006-2007'de başvuruda bulunup girdikten sonra akışa baktığımızda oradan gelen hakemlerle hakemliğin penceresi ve bakış açısı çok değişti. Bu bakış açısıyla sahadaki icraatlar çok önemli. Kendimizi güncellememiz çok önemli. Sürekli değişen kurallarla kamuoyu da algılamada Sorunlar yaşıyor. Yakın zamanda 60 tane minör ve majör değişiklik oldu. Yine konuşulan önümüzdeki dönemde 4 majör değişiklik olacak. Bu nedenle de kamuoyunun kafası karışıyor."
"YENİ İSİMLERE ŞANS VERİLMESİ LAZIM"
Türkiye'de son dönemde yeni hakem çıkmadığını söyleyen Mustafa Çulcu, yöneticilerin yeni isimlere güvenmesi gerektiğini belirterek, "Yusuf Namoğlu başkanlığında MHK 3'üncü dönemini yaşıyor. Prensipleri ise 10-12 hakem üzerinde yoğunlaşarak deneyimli ve marka olmuş isimlerle ligi taşımak. Dolayısıyla 10-12 kişilik ekip çok yıprandı. Türkiye'de son 10 senede yılda 6 tane derbi oynanır toplam ise 60 derbi eder. Bunların yarısından fazlasını 3 hakem yönetti. 47 tanesinde Cüneyt Çakır, Bülent Yıldırım, Fırat Aydınus görev almış. 3 hakeme 47 derbi müsabakasında yüklenmek, arkada hakem yok demek. Hakem gelmiyor demek ki, bunlara yükleniyorsun. 10 yılda bu kadar derbi, çabuk yıpratıyor. Derbiler kolay yönetilmiyor. Yine aynı isimler olunca, geçmişte yapılan hatalar gündeme geliyor, olumsuz tablolar oluşturulmaya başlanıyor. Yeni nesle şans vermemiz, güvenmemiz gerekiyor ki yeni hakemler ortaya çıksın. Hatırlayın birkaç hafta önce Trabzon-Fenerbahçe karşılaşmasına Halil Umut Meler verildi. Çıktı, kötü mü oldu? Yönetti maçı. Şans vermezseniz bilemezsiniz, göremezsiniz performansını. Bu hafta ne var? Beşiktaş-Trabzonspor maçı var. Verin ona da Ümit Öztürk'ü. Türkiye derbiler için yeni bir alternatif isim kazansın. Çünkü baktığımızda bu derbiyi yönetecek bilgi, birikim, donanımda mı? Evet, öyle. O zaman yöneticiler de cesaret verecekler ki o şansı o da görsün ve uygulasın. Yarınlara yeni isimler kazandıralım. 25 kişilik kadro yeterli mi derseniz, 12 hakemin dışındaki isimlere baktığınız zaman şans bulamıyorlar. Süper Lig'e alınan hakemlerde birer tane maçla geçiştirilen 4-5 tane isim sayabilirim. 3 isimden 2'si sakat, 1 tanesine ise hiç maç vermediler. Yukarıya alıyorsunuz, şans vermiyorsunuz. Nasıl hakem yetişecek? Eğer alt kadrodayken deneyimli, donanımlı hale getirirseniz yukarıda çok daha rahat ve kolay maç verebilirsiniz. Ama ben alacağım, zaman içinde yetişir derseniz Türk hakemliğine ihanet etmiş olursunuz. Sistemi de gözden geçirmek lazım" dedi.
"GÖÇEK VE ÖZKAHYA İÇİN ALINAN KARAR KABUL EDİLEMEZ"
Hüseyin Göçek ve Halis Özkahya için alınan 'dinlendirilme' kararıyla ilgili olarak da yorumda bulunan Çulcu, "Kabul edilemez bir karar. Yanlış bir uygulama. Çünkü bugüne kadar Merkez Hakem Kurulu, 2 buçuk yıldır ceza ve ödül sisteminden bir haberken ve hiç uygulamazken, ne oldu da şimdi bu iki arkadaşı suçluymuş gibi, bütün hataların müsebbibi onlarmış gibi kamuoyunun önüne attılar. Bu doğru bir şey değil. Aynı hafta, bu arkadaşları cezalandırdıkları hafta benzer hataların yapıldığı size 4 tane daha maç sayabilirim. Konacaksa eğer, onlar neden kamuoyunun önüne konmuyor? Ki yanlış bu sistem. Kamuoyunun önüne bu iki arkadaşı atmak, yanlış. Dünya kadar maçlarınızı yönetmiş isimler sizin bu isimler. Bir kulübe ya da bir kesime şirin gözükmek için elinizdeki mevcut değerleri kamuoyunun önüne hedef göstererek atamazsınız. Siz biraz daha aynaya bakacaksınız, biz ne yaptık diye. Bu iki arkadaş şu anda kamuoyunda bütün VAR sisteminin sorumluları gibi gözüküyor ve bu yanlış. Onlara da yazık günah. Evet, bir hata yaptılar. Galatasaray ile Konya arasında oynanan maçta ciddi bir hata yaptılar. Ama kim yapmadı? Bu hafta da sayabilirim hataları. Görüntüye getireceğim zaten her hafta çünkü ders çıkarmamız lazım. Ama iki arkadaşı hedef göstermek çok yanlış. Bunu bu şekilde uygulayan arkadaşların, kendilerini ve sistemlerini gözden geçirmeleri gerekiyor" şeklinde konuştu.
