"Depremler ne zaman bitecek, doğuda depremler devam edecek mi?" 6 Şubat tarihinde meydana gelen ve 10 ili etkileyen yıkıcı depremler ardından bölgede artçı sarsıntıların devam etmesi nedeniyle bu sorular gündeme geldi. Prof. Dr. Haluk Özener, Kahramanmaraş merkezli depremin ardından bölgede şu ana kadar yapılan çalışmalarda 7.8 metreye varan kaymalar gözlemlendiğini açıkladı ve depremlerin ne kadar daha devam edeceği sorularına açıklık getirdi.
DEPREMLER NE ZAMAN BİTECEK?
Bölgede büyük ve küçük artçı depremler tedirginliğe neden olurken Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener en çok merak edilen sorulardan biri olan "depremler ne zaman bitecek? " sorusunu yanıtladı.
İki büyük depremin ardından, artçı depremlerin sürdüğünü hatırlatan Özer, "Bu artçı sarsıntılar, haftalar, aylar hatta 1 yıla kadar sürecek artçılar olacaktır. 2017 yılında Bodrum Kos arasında meydana gelen depremde tam 9 bin 9 tane artçı sarsıntı vardı. Burada da artçı sarsıntıların bu rakamlara ulaşması ve geçmesi beklenebilir. Vatandaşlarımızın da olabildiğince sakin olarak bu artçı sarsıntıları beklemeleri, hasarlı binalara girmemeleri, güvenli alanlarda beklemelerini önerebiliriz. Maalesef onun dışında yapabilecekleri bir şey yok" dedi.
Malatya Yeşilyurt'ta şiddetli deprem! Yıkılan binalar var...
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın (AFAD) internet sitesinde yer alan bilgiye göre, saat 12.04'te merkez üssü Malatya'nın Yeşilyurt ilçesi olan 5.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremin derinliği ise 6.96 kilometre olarak açıklandı.
"7-8 METREYE VARAN KAYMALAR MEYDANA GELDİ"Özener, Kahramanmaraş merkezli depremin ardından bölgede şu ana kadar yapılan çalışmalarda 7.8 metreye varan kaymalar gözlemlendiğini açıkladı. Fay çizgisi boyunca hareket eden kütlelerin birbirlerine göre kayma miktarları anlamına gelen, 'atım' tespitleriyle ilgili bilgi veren Özener, "Saha incelemeleri devam ettikçe daha da netleşecek ama 7-8 metreye varan atımlar olduğunu biliyoruz" dedi. Özener, artçı deprem sayılarında da bir azalma olmadığını belirterek, "Günde 500 artçı deprem çözüyoruz, ilerleyen zamanda azalacaktır" dedi.
MARMARA DEPREMİ'Nİ TETİKLEMEYECEK AMA RİSKİN AZALDIĞI ANLAMINA GELMİYOR
Yaşanan ikinci depremin ardından beklenen üçüncü bir depreme ilişkin olarak Prof. Dr. Özener, "Bu öngörüleri söylemek doğru değil, üçüncü bir deprem gelebilir. Ülkemizin başka yerlerinde de deprem olabilir ama o deprem onu tetikliyor, sonra bir tane daha tetikleyecek gibi bir kesin söylem mümkün değil. Olabilir, olmayadabilir. Ölüdeniz fayı harekete geçecek, Antakya kırılacak. Antakya bir gün kırılacak tabi ama bugün mü yarın mı yoksa 50 sene sonra mı bilmiyoruz. Malatya fayı kırılacak. Evet, kırılacak ama ne zaman kırılacak bilmiyoruz. Bu depremler olsa da kırılacak, olmasa da kırılacak. Marmara'nın içi kırılacak. Bu depremler Marmara'yı tetiklemez ama tetiklemediği halde Marmara kırılabilir. Bazı yerlerde Doğu Anadolu fayında bu bin yıl, 800 yıl, bin 200 yıl gibi deprem tekrarlama aralıkları var. Dolayısıyla herhangi bir fayın da bu fay 7 buçukluk deprem üretme potansiyelindedir diyebilirsiniz ama deprem tekrarlama aralığını da söylemeniz gerekiyor.
Panik olmamak lazım, vatandaşların da sorgulaması lazım. 7.5'lik deprem olacak ama ne zaman olacak bilmiyoruz. Belki o enerjinin birikmesi için 700 yıla daha ihtiyacımız var. Doğu Anadolu fayında olan bir depremin, Marmara'da beklediğimiz bir depreme etkisi, ona stres yüklemesi veya tetiklemesi gibi bir şey bilimsel olarak söylemek çok mümkün değil. Bu tetiklemeyecektir diyoruz ama tetiklememesi Marmara Denizi'nde olan deprem potansiyelinin, riskin azaldığı anlamına gelmiyor. Orada bir kırılmayı bekleyen parça var, orada bir enerji var. 7'nin üzerinde deprem potansiyelli bir fayımız var ama ne zaman kırılacak bilmiyoruz" diye konuştu.
ARTÇI DEPREM NE KADAR SÜRER, BİTER? DEPREM ARTÇILARININ SÜRESİ NE KADAR?
Artçı depremlerin belli bir süresi yoktur. Depremden sonra meydana gelen artçılar 1 ay sürebildiği gibi 2 yılda da devam edebilir.
DEPREM TÜRLERİ NELERDİR?
Depremler oluş nedenlerine göre değişik türlerde olabilir. Dünyada olan depremlerin büyük bir bölümü yukarıda anlatılan biçimde oluşmakla birlikte az miktarda da olsa başka doğal nedenlerle de olan deprem türleri bulunmaktadır. Yukarıda anlatılan levhaların hareketi sonucu olan depremler genellikle "TEKTONİK" depremler olarak nitelenir ve bu depremler çoğunlukla levhalar sınırlarında oluşurlar.Yeryüzünde olan depremlerin %90'ı bu gruba girer. Türkiye'de olan depremler de büyük çoğunlukla tektonik depremlerdir. İkinci tip depremler "VOLKANİK" depremlerdir. Bunlar volkanların püskürmesi sonucu oluşurlar.Yerin derinliklerinde ergimiş maddenin yeryüzüne çıkışı sırasındaki fiziksel ve kimyasal olaylar sonucunda oluşan gazların yapmış oldukları patlamalarla bu tür depremlerin maydana geldiği bilinmektedir. Bunlar da yanardağlarla ilgili olduklarından yereldirler ve önemli zarara neden olmazlar. Japonya ve İtalya'da olusan depremlerin bir kısmı bu gruba girmektedir. Türkiye'de aktif yanardağ olmadığı için bu tip depremler olmamaktadır.
Bir başka tip depremler de "ÇÖKÜNTÜ" depremlerdir. Bunlar yer altındaki boşlukların (mağara), kömür ocaklarında galerilerin, tuz ve jipsli arazilerde erime sonucu oluşan boşlukları tavan blokunun çökmesi ile oluşurlar. Hissedilme alanları yerel olup enerjileri azdır fazla zarar getirmezler. Büyük heyelanlar ve gökten düşen meteorların da küçük sarsıntılara neden olduğu bilinmektedir.
Odağı deniz dibinde olan Derin Deniz Depremlerinden sonra, denizlerde kıyılara kadar oluşan ve bazen kıyılarda büyük hasarlara neden olan dalgalar oluşur ki bunlara (Tsunami) denir. Deniz depremlerinin çok görüldüğü Japonya'da Tsunami'den 1896 yılında 30.000 kisi ölmüştür.
