Hamas ve İsrail arasında yaşanan çatışmaların ardından "Demir Kubbe" hava savunma sistemi bir kez daha gündeme geldi. Saldırıda direnişçiler Demir Kubbe'yi aşarak binlerce roket fırlattı. Roketler, Aşdod ve Aşkelon başta olmak üzere birçok kentte patlamalara yol açarken, Demir Kubbe'nin nasıl delindiği de merak konusu oldu. İsrail'in geliştirdiği ve 10 yıldan uzun zamandır kullandığı hava savunma sistemi olan Demir Kubbe, hem gece hem gündüz hem de her türlü hava koşulunda çalışacak şekilde tasarlandı. Peki, Demir Kubbe nedir nasıl çalışır? İşte, Demir Kubbe hava savunma sistemi özellikleri ve konu hakkında ayrıntılar.
Demir Kubbe sistemi nedir, nasıl çalışır? Gazze Şeridi'ndeki Hamas savaşçıları, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun savaş ilanı olarak nitelendirdiği cumartesi günü İsrail'e 3 binden fazla roket fırlattı. Ancak büyük çoğunluğu İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemi sayesinde ya çok az zarar verdi ya da hiç zarar vermedi. İsrail ordusuna göre bu sistemin roketleri engelleme oranı yüzde 90 civarında.
1. Demir Kubbe neden yapıldı?Demir Kubbe, Gazze'deki ve Lübnan'daki Hizbullah'a bağlı İsrail karşıtı savaşçılar tarafından İsrail'e nispeten yakın mesafeden atılan havan topları ve roketlerle başa çıkmak için yapıldı. İlk olarak Nisan 2011'de Gazze'den İsrail'in Aşkelon şehrine atılan bir Grad roketini düşürdü. O zamandan bu yana binlerce roketi durdurdu.
2. Demir Kubbe nasıl çalışıyor?Hassas bir radar 4 ila 70 kilometre uzaklıktan gelen bir mermiyi tespit ediyor ve merminin yörüngesini ve çarpma noktasını tahmin ediyor. Bir kontrol merkezi bu bilgiyi işler ve mermiyi yok etmek için bir füze ateşleyen bir fırlatıcıya bağlanır. Sistem sadece özellikle nüfus merkezlerine tehdit oluşturan mermilere yanıt vermek üzere tasarlandı. Boş araziye düşeceği hesaplanan roketleri ateş altında tutuyor ve böylece füzeleri muhafaza ediyor ki bu da özellikle gelen mermilerin çok büyük olması durumunda önem kazanıyor.
İsrail Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nden bir araştırmacıya göre her bir füzenin maliyeti yaklaşık 40 bin ila 50 bin dolar. Bataryalar hareketli ve 2014 yılında sistemin yaratıcısı olan İsrail'in savunma teknolojisi firması Rafael Advanced Defense Systems ile Demir Kubbe'yi ortaklaşa üretmeye başlayan ABD'li askeri yüklenici Raytheon Technologies'e göre, 2021 ortası itibariyle İsrail'in ülke genelinde konuşlandırılmış on adet bataryası bulunmaktadır. Raytheon'a göre her bataryada 155 kilometrekarelik nüfuslu bir alanı savunmayı amaçlayan üç ila dört fırlatıcı bulunuyor. Sistem her türlü hava koşulunda etkin bir şekilde çalışacak şekilde tasarlanmıştır.
3. Demir Kubbe'yi kim finanse etti?Demir Kubbe başlangıçta ABD yardımı olmadan geliştirildi ancak 2011'de İsrail'in kilit müttefiki programı finansal olarak desteklemeye başladı. ABD Demir Kubbe'ye yatırım yaptıktan sonra Kongre teknoloji paylaşımı ve ortak üretim için baskı yaptı ve Raytheon da bu şekilde devreye girdi. Raytheon önleyiciler için bileşenler üretiyor. Bugün roket savar füze bataryasının bir kısmı ABD'de üretiliyor. Sistem için Amerikan desteği, iki ülke arasındaki bir anlaşmaya göre 2019-2028 yılları arasında toplam 38 milyar dolar olacak olan ABD'nin İsrail'e yaptığı büyük bir askeri yardım paketinin bir parçası.
4. Demir Kubbe başarısının sonuçları neler?Demir Kubbe birçok İsrailliyi ölümden ya da yaralanmaktan kurtardı. Bunun tartışmasız çeşitli zincirleme etkileri var. Birincisi, İsrail hükümetine roket saldırılarına ne zaman ve nasıl karşılık vereceğine karar vermesi için zaman ve siyasi alan kazandırdı. Bazı durumlarda İsrail'in Gazze'yi karadan işgal etmekten vazgeçtiği anlamına geliyor. Bazı analistler Demir Kubbe'nin sağladığı korumanın İsraillileri, Filistinlilerle yıllardır süregelen çatışmayı çözmek için diplomasiye başvurmak yerine görmezden gelebilecekleri gibi yanlış bir düşünceye sürüklediğini savunuyor.
Demir Kubbe sistemini harekete geçirmenin maliyeti ne kadar?Her bir imha füzesi 95 bin dolara mal oluyor. Bu nedenle Demir Kubbe yalnızca sivil yerleşim yerlerine ya da stratejik noktalara isabet etme olasılığı bulunan roketleri imha etmek için harekete geçiriliyor.
Buna karşılık Jerusalem Post gazetesine göre Gazze'den atılan kısa menzilli roketlerin ortalama 300 ile 800 dolar gibi ucuz bir maliyeti bulunuyor.
Bu rakam uzun menzilli roketlerde 2 veya 3 katına çıksa da, Demir Kubbe sisteminin hareket geçmesinin getirdiği maliyetle kıyaslanamayacak kadar düşük kalıyor.
İsrail'in tamamını korumak için 13 adet sisteme ihtiyaç olduğu ifade ediliyor.
İsrail hangi ülkelere demir Kubbe sattı?Azerbaycan: Ermenistan'ın Rusya'dan aldığı savunma sistemine karşı 2016 yılında satın aldı.
Hindistan: 2012 yılından bu yana sistemi yakından takip eden Hindistan, sistemi satın almak için en son 2017'de 2 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı.
Romanya: 2018'de sistemi satın almak üzere anlaşma imzaladı.
ABD'nin Demir Kubbe'ye yatırımı var mı?
İsrail'in güvenliğinin vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelen Demir Kubbe sistemi yüksek maliyeti nedeniyle İsrail-Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasındaki askeri işbirliğinin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Sistemin yarısını finanse eden ABD, programa 429 milyon katkı vermeyi vaadediyor.
Rafael İleri Savunma Sistemleri firması ABD'ye 2 adet Demir Kubbe bataryası teslim ettiklerini belirtiyor.
2014'te yapılan bir anlaşma ile Demir Kubbe füzesinin bazı önemli parçalarının ABD'de üretileceği açıklanmıştı.
Patriot mu S-400 mü? Teknik olarak hangisi daha üstün?
Bir anlamda balistik füze imha eden Patriot füze sistemine benzetilen Demir Kubbe'nin daha kısa menzilli roketlerin imhasında kullanılan en etkin savunma sistemlerinden biri olduğu ifade ediliyor.
İsrailli yetkililer Demir Kubbe'nin menzilinin 70 kilometreden 250 kilometreye çıkarılmasını ve aynı anda iki farklı yönden gelen roketleri imha edebilecek kapasiteye ulaştırmayı hedeflediklerini belirtiyor.
