Bilgisayar�n�za format atmak i�in �ncelikle i�letim sistemini bilmelisiniz, bu haberimizde �nce i�letim sistemini, nas�l �al��t���n�, ne i�e yarad���n� aktaraca��z.�
��letim Sistemi Nedir?
��letim sistemleri, bilgisayar�n�z� kullanmak ve daha kolay i�lem yapabilmek, bilgisayar�n�za ba�l� birimleri (faks modem, CD-ROM, yaz�c� vs.) y�nlendirebilmek, bilgisayar�n�zdaki programlar� komut etmek gibi i�lemleri ger�ekle�tirebilmek i�in kulland���m�z geli�mi� yaz�l�m programlar�d�r.
Bilgisayar�n�z tek ba��na sadece veri i�lemek i�in gerekli olan elektronik par�alar� (Anakart, ekran ve ses kartlar�, faks modem, harddisk vs.) i�eren bir donan�md�r (hardware). Bu donan�ma, ihtiyaca g�re yaz�c� (printer), taray�c� (scanner) gibi birimlerde eklenebilir. Bu �ekliyle bir donan�mdan ibaret olan bilgisayar� komutlarla y�nlendirip, veri i�lemek, veri giri� ��k��� sa�lamak gibi i�leri yapmay� sa�layan, daha do�rusu "bilgisayar�n�z�n bilgisayarl�k yapmas�na olanak veren" yaz�l�mlar birer i�letim sistemidir. Bu t�r yaz�l�mlar, bilgisayar �retildikten sonra y�klenir ve silinip tekrar y�klenebilir. Bilgisayar a��ld���nda bu yaz�l�m devreye girer ve bundan sonraki t�m i�lemlerinizi bu yaz�l�m �zerinden y�r�t�rs�n�z.
--Haber reklamdan sonra devam ediyor--
��letim sistemlerine �rnek verirsek: Microsoft Windows, Linux, DOS (�lk i�letim sistemidir), Unix, OS/2 olarak sayabiliriz. Genel olarak bilgisayarlarda en yayg�n kullan�lanlar� Windows ve Linux i�letim sistemleridir.
Windows ��letim Sistemi
Windows, Microsoft firmas�n�n �retti�i bir i�letim sistemidir. Kullan��l� grafik aray�zler (pencereler) ve g�rsel iletiler yard�m�yla programlar� �al��t�rma, komut verme gibi i�lemleri hem mouse (fare) hem de klavyeden veri girerek ger�ekle�tirebilme kolayl��� sa�layan bir i�letim sistemidir. En b�y�k �zelliklerinden biri, kolay ��renilebilir olu�udur. Bu kolayl�k Windows�a, bilgisayar pazar�nda en yayg�n kullan�lan i�letim sistemi olmas�n� sa�lamaktad�r. Bu konuda en �nemli rakibi ise Linux sistemidir.
�imdi ise Windows i�letim sisteminin kullan�c� a��s�ndan avantaj ve dezavantajlar�n� k�saca inceleyelim
Avantajlar�
Bilgisayar kullanma konusunda zorluk �eken ve uzak duran ki�ilere g�rsel a��dan cazip ve kullan�m kolayl��� olan bir �al��ma ortam� sa�lamas�
Uzun dosya isimlerine izin vermesi
Program desteklerinin olduk�a fazla olmas�
Yeni tak�lan bir modemi, mouse, ekran kart�, ses kart� vs gibi birimleri kolay ve otomatik alg�lama olana�� veren tak ve �al��t�r deste�inin varl���
Dezavantajlar�
Windows�un, Linux gibi a��k kodlu bir sistem olmamas�, bu nedenle �ok say�da kullan�c�n�n devreye girip, yaz�l�m� geli�tirmesine, a��klar�n� kapatmas�na izin vermemesi.
Internet uygulamalar� ya da veritaban� sunuculu�u gibi veri al��veri�inin yo�un hacimli oldu�u i�lerde yava� kalabilmesi.
Kilitlenme problemi ve zaman zaman yeniden y�kleme zorunda kal�nmas�.
Kimi durumlarda, di�er baz� i�letim sistemlerine g�re bilgisayar haf�zas� ve di�er kaynaklar� verimsiz kullanabilmesi.
Vir�sler, bilgisayar korsanlar� ve Internet �zerinden gelebilecek �ok say�da hatal� programa kar�� g�venlik a��klar� bar�nd�ran korumas�z bir sistem olmas�.
Windows Nedir?
Windows 20 Kas�m 1985 y�l�nda Microsoft �irketi taraf�ndan yaz�lan grafik a��rl�kl� bir i�letim sistemidir. Kolay kullan�m� sayesinde �uan d�nyada en �ok kullan�lan i�letim sistemi �nvan�n� kazanm��t�r. Ard�ndan gelen i�letim sistemi ise Linux'tur.
Bilgisayarla yeni tan��an ki�ilerin bilgisayar� rahat ��renebilmesi, uzun dosya isimlerinin koyulabilmesi, en �ok program deste�ine sahip olmas�, yeni tak�lan bir donan�m� an�nda kulland�rabilmesi yani tak �al��t�r sisteminin olmas� Windows �irketinin en �nemli �zellikleri aras�nda yer almaktad�r.
Windows i�letim sisteminin a��k kodlu olmamas� yani geli�tirebilir olmamas�, yo�un hacimleri g�revlerde bilgisayar�n yava�lamas�, bilgisayar� yeniden ba�lat�lmaya zorlamas� ve donma sorunlar�n�n bulunmas�, sanal ortamda en �ok vir�s ve korsan yaz�l�m� bar�nd�ran bir i�letim sistemi olmas� ise Windows'un eksi y�nleridir.

Linux Nedir ?
Linux, serbest�e da��t�labilen, �okg�revli, �ok kullan�c�l� UNIX i�letim sistemi t�revidir. Linux, �nternet �zerinde ilgili ve merakl� bir�ok ki�i taraf�ndan ortak olarak geli�tirilmekte olan ve ba�ta IBM-PC uyumlu ki�isel bilgisayarlar olmak �zere bir�ok platformda �al��abilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir i�letim sistemidir.
UNIX 70'li y�llar�n ortalar�nda b�y�k bilgisayarlar �zerinde �ok kullan�c�l� bir i�letim sistemi olarak geli�tirilmi�tir. Zaman i�erisinde yay�lm�� ve bir�ok t�revi ortaya ��km��t�r. UNIX ismi UNIX Research Laboratories INC �irketinin tescilli markas� oldu�undan dolay� bir�ok �irket, ayn� temele dayanan i�letim sistemleri i�in de�i�ik isimler kullanagelmi�lerdir. �rnek olarak
Hewlett-Packard HP-UX
IBM AIX
Sun Microsystems SunOS
kullanmaktad�rlar. Bug�n ki�isel bilgisayarlardan s�per bilgisayarlara kadar bi�ok bilgisayar i�in yaz�lm�� bulunan UNIX t�revleri mevcuttur. Ne var ki bu t�revlerin �o�u geli�imi belirli bir noktada durmu� ve y�ksek fiyatla sat�lan ticari yaz�l�mlard�r.
Linux, temel olarak Finlandiya �niversitesinde ��renci olan Linus Torvalds'�n ve �nternet �zerinde merakl� bir �ok yaz�l�mc�n�n katk�lar� ile geli�tirilmi�tir. Linux geli�imi a��k bir �ekilde yap�lmaktad�r. Bunun anlam�, i�letim sisteminin her a�amas� a��k olarak �nternet �zerinde yay�nlanmakta, d�nyan�n d�rt bir yan�nda kullan�c�lar taraf�ndan test edilmekte, hatalar� ve eksiklikleri tesbit edilerek d�zeltilmekte ve geli�tirilmektedir. Zaman zaman bu deneme a�amalar� belirli bir noktada durdurulur ve g�venilir bir i�letim sistemi sunulup, geli�tirme i�in ayr� bir seriye devam edilir. Geli�tirmede yer alan bu a��kl�k Linux'un en b�y�k avantajlar�ndan biridir. Geli�imi evrimseldir, hatalar an�nda kullan�c�lar taraf�ndan tesbit edilip rapor edilmekte ve bir�ok ki�inin katk�s�yla d�zeltilmektedir. Baz� i�letim sistemi s�r�mleri saatler i�erisinde g�ncellenebilmektedir.
Linux, Andy Tannenbaum taraf�ndan geli�tirilmi� olan Minix i�letim sistemine dayanmaktad�r. Linus Torvalds bo� zamanlar�nda Minix'ten daha iyi bir Minix i�letim sistemi yaratmak d���ncesiyle 1991 A�ustos sonlar�nda ilk �al��an Linux �ekirde�ini olu�turdu. 5 Ekim 1991 tarihinde 0.02 s�r�m� Linux ilk defa tan�t�ld�. Linus, comp.os.minix haber grubuna g�nderdi�i yaz�da yeni bir i�letim sistemi geli�tirmekte oldu�unu ve ilgilenen herkesin yard�m�n� bekledi�ini yazm��t�. ��letim sisteminin �ekirde�i i�in verilen numaralar k�sa s�rede bir standart kazand�. a.x.y seklinde belirtilen �ekirdek t�revlerinde y bulunulan seviyeyi, x geli�im a�amas�n� g�stermektedir. Tek say�l� x'ler geli�tirme a�amalar�n� �ift say�l� x' ler ise g�venilir Linux �ekirdeklerini g�stermektedirler. a ise de�i�ik Linux s�r�mlerini belirtir. Bu yaz�n�n haz�rland��� A�ustos 1997 i�erisinde en son g�venilir (kararl�) Linux �ekirde�i 2.0.30, en son geli�im a�amas�ndaki �ekirdek ise 2.1.47'dir.
Linux ger�ekten son y�llarda h�zl� bir geli�me g�stermi�, �esitli �lkelerden bir�ok kullan�c�ya eri�mi� ve yaz�l�m deste�i g�nden g�ne artm��t�r. De�i�ik kurulu�lar Linux sistemi ve uygulama yaz�l�mlar�n� biraraya getirerek da��t�mlar olu�turmu�lar ve kullan�m�n� yayg�nla�t�rm��lard�r.
1.1 Linux'un Destekledi�i Donan�mlar
Linux �u anda ba�ta IBM-PC uyumlu ki�isel bilgisayarlar olmak �zere Apple, Atari ve Amiga gibi 68000 tabanl� bilgisayarlar �zerinde, Sun Sparc i�lemcili i� istasyonlar�, Alpha i�lemcili ki�isel bilgisayarlar, MIPS, PowerPC, HP PA-RISC ve ARM mimarilerinde �al��maktad�r.
IBM uyumlu ki�isel bilgisayarlar �zerinde 80386 ve �zeri (80486 80586 Pentium PentiumPro ve t�revleri) de�i�ik �reticilerin i�lemcileri ile sorunsuz olarak �al��maktad�r. 80286 ve 8086 i�lemcili bilgisayarlar i�in s�n�rl� kabiliyette Linux uygulamalar� mevcuttur.
PCI, VESA, ISA ve MCA mimarilerinde her t�rl� anakart� desteklemektedir.
Teorik olarak 4 Gbyte'a kadar RAM desteklenmektedir.
AT uyumlu diskler (IDE, EIDE ve 16 bitlik MFM,RLL veya ESDI) desteklenmektedir. Kontrol kart�na uyumlu destek bulundu�u s�rece SCSI diskler ve di�er cihazlar desteklenmektedir.
IDE-ATAPI CD-ROM s�r�c�leri, ve baz� �zel CD-ROM kontrol kartlar� desteklenmektedir.
Metin ekranlarda CGA, EGA, VGA, Hercules veya uyumlu kartlar desteklenmektedir. X Window ortam�nda genel VGA ve SVGA uyumlu kartlar ve S3, ET4000, 8514/A, ATI MACH8, ATI MACH32 gibi bir�ok g�r�nt� kart� desteklenmektedir.
Bir�ok 10 ve 100 Mbit ethernet kart�, ISDN, ATM, FDDI, SLIP, CSLIP, PPP deste�i verilmektedir.
Ba�ta SoundBlaster, Gravis Ultrasound olmak �zere bir�ok ses kart� desteklenmektedir.
Linux alt�nda hangi donan�mlar�n desteklendi�i ile ilgili ayr�nt�l� bilgiyi Hardware-HOWTO'dan alabilirsiniz. HOWTO d�k�manlar� hakk�nda daha geni� bilgi ve nereden temin edece�iniz kitab�n sonunda detayl�ca anlat�lm��t�r.
Makinan�zda Linux �al��t�rmak i�in kullanaca��n�z uygulamalara ba�l� olarak en az bir 386SX i�lemci ve 4 Mbyte RAM'a ihtiya� duyacaks�n�z. Sabit disk �zerinde ise en az 40 Mbyte'lik bir alan ay�rman�z gerekecektir. Rahat bir kullan�m i�in en az 8 Mbyte RAM ve 200 Mbyte sabit disk ve bir 486 i�lemci �nerilmektedir.
1.2 Linux'un Kullan�m Ama�lar�
�cretsiz olarak da��t�l�yor ve geli�iminin hala devam ediyor olmas� bi�cok ki�inin Linux'un profesyonel alanlarda kullan�lamayaca��n�n d���nmesine yol a�maktad�r. Oysa Linux i�letim sistemini kullanan bilgisayarlar �zel kullan�m ba�ta olmak �zere bir�ok alanda yayg�n olarak kullan�lmaktad�rlar.
Ki�isel Kullan�m
Linux evinde veya i�inde UNIX i�letim sistemi alt�nda �al��mak isteyenler i�in ideal bir platformdur. �zellikle i�i veya e�itimi s�ras�nda UNIX platformlar alt�nda �al��mak, uygulamalar kullanmak veya yaz�l�m geli�tiren ki�iler kendi ki�isel bilgisayarlar�nda benzer ortam� yakalayabilmekte ve i�lerini kendi ki�isel bilgisayarlar�nda ger�ekle�tirebilmektedirler. Bunlara ek olarak Linux alt�nda yer alan uygulamalar giderek s�radan bir kullan�c� i�in bile bu i�letim sisteminin ilgi �ekici hale gelmesini sa�lamaktad�r. Geli�imleri hen�z tamamlanmam�� olmas�na ra�men, herhangi bir ki�isel bilgisayardan beklenebilecek yaz� edit�rleri, hesap cetvelleri, �izim yaz�l�mlar�, veri tabanlar� bir�ok ihtiyaca cevap verecek d�zeye gelmi�tir. �rne�in LaTeX kullan�c�lar� MS-DOS alt�nda bulduklar� deste�in �ok daha fazlas�n� Linux alt�nda bulabilmektedirler.
Internet Sunucusu
Linux do�rudan TCP/IP deste�i ile gelmektedir. Bu y�n� ile TCP/IP temelli bilgisayar a�lar�nda hem istemci hem de sunucu olarak yayg�n kullan�m bulmu�tur. �zerinde hali haz�rda bulunan servislerin �e�itlili�i, yeni ��kan servislere h�zl� ayak uydurmas�, kolay konfig�re edilebilmesi ve �zellikle de d���k maliyeti sebebi ile yayg�n olarak �nternet servislerinin verilmesi amac�yla kullan�lmaktad�r. Zamanla verdi�i a� servisleri ba�ka protokollere destek verecek sekilde geni�letilmi�tir. �u anda Linux
WWW sunucu
DNS sunucu
NFS sunucu
NIS sunucu
X Window sunucu
BOOTP sunucu
SMTP sunucu
FTP sunucu
LIST sunucu
NEWS sunucu
gibi yayg�n TCP/IP servislerinin yan�s�ra
NOVELL sunucu (Novell protokol� kullanarak disk ve yaz�c� servisi)
SAMBA sunucu (Windows 3.1, Windows95, Windows NT ve WfW i�in disk ve yaz�c� servisi)
APPLETALK sunucu (MacOS kullanan Apple makinalar i�in disk ve yaz�c� servisi)
verebilmektedir.
A� Eleman�
Linux yaz�l�m deste�i ile bir�ok a� eleman�n�n yerine ge�ebilecek bir alternatif olarak kullan�labilmektedir. Birden fazla a��n birbirine ba�lanmas� amac�yla bir y�nlendirici (router) olarak da kullan�labilmektedir. �zellikle farkl� protokoller aras� bir ge�i� eleman� olarak yayg�n �ekilde Linux'tan yararlan�lmaktad�r. Ay�rca y�nlendirici olarak kullan�ld���nda kolayl�kla g�venlik amac�yla firewall (alev duvar�) olarak konfig�re edilebilmektedir. Buna ek olarak bir a� �zerinde bulunan iki segman�n trafi�ini birbirinden ay�ran bir k�pr� (bridge) olarak da hizmet verebilmektedir. Bir�ok kurumda bir veya daha �ok modemin ba�lanmas� amac�yla bir terminal sunucu (terminal server) olarak Linux kullan�lmaktad�r.
1.3 Nereden Linux Bulabilirim ?
Linux i�letim sistemiminin temelini olu�turan �ekirdek, bu �ekirde�in kulland��� destek k�t�phaneleri ve uygulama yaz�l�mlar� bir araya getirilerek, y�kleme yaz�l�mlar� da eklenerek Linux da��t�mlar� meydana getirilmektedir. Bu da��t�mlar temel olarak bir kullan�c�n�n Linux kullanmak i�in ihtiya� duyabilece�i bir �ok yaz�l�m� bir araya getirirler. Bu da��t�mlar�n �o�u �nternet �zerinde anonim FTP ar�ivlerinde bulunabilmektedirler. �nternet eri�imi bulunmayan ki�ilerinde (veya Internet'ten 120 Mbyte kopyalamak istemeyen ki�ilerin) yararlanabilmesi i�in �esitli CD-ROM �irketleri taraf�ndan CD-ROM �zerinde da��t�mlar meydana getirilmi�tir.
Linux da��t�mlar� ve bunlar�n nereden temin edilebilece�i hakk�nda detayl� bilgi, Linux Kurulumu ba�l��� alt�nda bulunabilir. Bilgisayara format atma t�kla

SNE�JDER GALATASARAY'A TRANSFER� HAKKINDA KONU�TU! TIKLA OKU�
�FENERBAH�E'DE VALBUENA DEPREM�! AYKUT KOCAMAN, VALBUENA'YI OYNATACAK MI?�
F�KRET ORMAN; FENERBAH�E MA�I ERTELENMEL�! ( HABER�N DETAYI ���N TIKLA
Bilgisayarınıza format atmak için öncelikle işletim sistemini bilmelisiniz, bu haberimizde önce işletim sistemini, nasıl çalıştığını, ne işe yaradığını aktaracağız.
İşletim Sistemi Nedir?
İşletim sistemleri, bilgisayarınızı kullanmak ve daha kolay işlem yapabilmek, bilgisayarınıza bağlı birimleri (faks modem, CD-ROM, yazıcı vs.) yönlendirebilmek, bilgisayarınızdaki programları komut etmek gibi işlemleri gerçekleştirebilmek için kullandığımız gelişmiş yazılım programlarıdır.
Bilgisayarınız tek başına sadece veri işlemek için gerekli olan elektronik parçaları (Anakart, ekran ve ses kartları, faks modem, harddisk vs.) içeren bir donanımdır (hardware). Bu donanıma, ihtiyaca göre yazıcı (printer), tarayıcı (scanner) gibi birimlerde eklenebilir. Bu şekliyle bir donanımdan ibaret olan bilgisayarı komutlarla yönlendirip, veri işlemek, veri giriş çıkışı sağlamak gibi işleri yapmayı sağlayan, daha doğrusu "bilgisayarınızın bilgisayarlık yapmasına olanak veren" yazılımlar birer işletim sistemidir. Bu tür yazılımlar, bilgisayar üretildikten sonra yüklenir ve silinip tekrar yüklenebilir. Bilgisayar açıldığında bu yazılım devreye girer ve bundan sonraki tüm işlemlerinizi bu yazılım üzerinden yürütürsünüz.
İşletim sistemlerine örnek verirsek: Microsoft Windows, Linux, DOS (İlk işletim sistemidir), Unix, OS/2 olarak sayabiliriz. Genel olarak bilgisayarlarda en yaygın kullanılanları Windows ve Linux işletim sistemleridir.
Windows İşletim Sistemi
Windows, Microsoft firmasının ürettiği bir işletim sistemidir. Kullanışlı grafik arayüzler (pencereler) ve görsel iletiler yardımıyla programları çalıştırma, komut verme gibi işlemleri hem mouse (fare) hem de klavyeden veri girerek gerçekleştirebilme kolaylığı sağlayan bir işletim sistemidir. En büyük özelliklerinden biri, kolay öğrenilebilir oluşudur. Bu kolaylık Windows´a, bilgisayar pazarında en yaygın kullanılan işletim sistemi olmasını sağlamaktadır. Bu konuda en önemli rakibi ise Linux sistemidir.
Şimdi ise Windows işletim sisteminin kullanıcı açısından avantaj ve dezavantajlarını kısaca inceleyelim
Avantajları
Bilgisayar kullanma konusunda zorluk çeken ve uzak duran kişilere görsel açıdan cazip ve kullanım kolaylığı olan bir çalışma ortamı sağlaması
Uzun dosya isimlerine izin vermesi
Program desteklerinin oldukça fazla olması
Yeni takılan bir modemi, mouse, ekran kartı, ses kartı vs gibi birimleri kolay ve otomatik algılama olanağı veren tak ve çalıştır desteğinin varlığı
Dezavantajları
Windows´un, Linux gibi açık kodlu bir sistem olmaması, bu nedenle çok sayıda kullanıcının devreye girip, yazılımı geliştirmesine, açıklarını kapatmasına izin vermemesi.
Internet uygulamaları ya da veritabanı sunuculuğu gibi veri alışverişinin yoğun hacimli olduğu işlerde yavaş kalabilmesi.
Kilitlenme problemi ve zaman zaman yeniden yükleme zorunda kalınması.
Kimi durumlarda, diğer bazı işletim sistemlerine göre bilgisayar hafızası ve diğer kaynakları verimsiz kullanabilmesi.
Virüsler, bilgisayar korsanları ve Internet üzerinden gelebilecek çok sayıda hatalı programa karşı güvenlik açıkları barındıran korumasız bir sistem olması.
Windows Nedir?
Windows 20 Kasım 1985 yılında Microsoft şirketi tarafından yazılan grafik ağırlıklı bir işletim sistemidir. Kolay kullanımı sayesinde şuan dünyada en çok kullanılan işletim sistemi ünvanını kazanmıştır. Ardından gelen işletim sistemi ise Linux'tur.
Bilgisayarla yeni tanışan kişilerin bilgisayarı rahat öğrenebilmesi, uzun dosya isimlerinin koyulabilmesi, en çok program desteğine sahip olması, yeni takılan bir donanımı anında kullandırabilmesi yani tak çalıştır sisteminin olması Windows şirketinin en önemli özellikleri arasında yer almaktadır.
Windows işletim sisteminin açık kodlu olmaması yani geliştirebilir olmaması, yoğun hacimleri görevlerde bilgisayarın yavaşlaması, bilgisayarı yeniden başlatılmaya zorlaması ve donma sorunlarının bulunması, sanal ortamda en çok virüs ve korsan yazılımı barındıran bir işletim sistemi olması ise Windows'un eksi yönleridir.
Linux Nedir ?
Linux, serbestçe dağıtılabilen, çokgörevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.
UNIX 70'li yılların ortalarında büyük bilgisayarlar üzerinde çok kullanıcılı bir işletim sistemi olarak geliştirilmiştir. Zaman içerisinde yayılmış ve birçok türevi ortaya çıkmıştır. UNIX ismi UNIX Research Laboratories INC şirketinin tescilli markası olduğundan dolayı birçok şirket, aynı temele dayanan işletim sistemleri için değişik isimler kullanagelmişlerdir. Örnek olarak
Hewlett-Packard HP-UX
IBM AIX
Sun Microsystems SunOS
kullanmaktadırlar. Bugün kişisel bilgisayarlardan süper bilgisayarlara kadar biçok bilgisayar için yazılmış bulunan UNIX türevleri mevcuttur. Ne var ki bu türevlerin çoğu gelişimi belirli bir noktada durmuş ve yüksek fiyatla satılan ticari yazılımlardır.
Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesinde öğrenci olan Linus Torvalds'ın ve İnternet üzerinde meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile geliştirilmiştir. Linux gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test edilmekte, hataları ve eksiklikleri tesbit edilerek düzeltilmekte ve geliştirilmektedir. Zaman zaman bu deneme aşamaları belirli bir noktada durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunulup, geliştirme için ayrı bir seriye devam edilir. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux'un en büyük avantajlarından biridir. Gelişimi evrimseldir, hatalar anında kullanıcılar tarafından tesbit edilip rapor edilmekte ve birçok kişinin katkısıyla düzeltilmektedir. Bazı işletim sistemi sürümleri saatler içerisinde güncellenebilmektedir.
Linux, Andy Tannenbaum tarafından geliştirilmiş olan Minix işletim sistemine dayanmaktadır. Linus Torvalds boş zamanlarında Minix'ten daha iyi bir Minix işletim sistemi yaratmak düşüncesiyle 1991 Ağustos sonlarında ilk çalışan Linux çekirdeğini oluşturdu. 5 Ekim 1991 tarihinde 0.02 sürümü Linux ilk defa tanıtıldı. Linus, comp.os.minix haber grubuna gönderdiği yazıda yeni bir işletim sistemi geliştirmekte olduğunu ve ilgilenen herkesin yardımını beklediğini yazmıştı. İşletim sisteminin çekirdeği için verilen numaralar kısa sürede bir standart kazandı. a.x.y seklinde belirtilen çekirdek türevlerinde y bulunulan seviyeyi, x gelişim aşamasını göstermektedir. Tek sayılı x'ler geliştirme aşamalarını çift sayılı x' ler ise güvenilir Linux çekirdeklerini göstermektedirler. a ise değişik Linux sürümlerini belirtir. Bu yazının hazırlandığı Ağustos 1997 içerisinde en son güvenilir (kararlı) Linux çekirdeği 2.0.30, en son gelişim aşamasındaki çekirdek ise 2.1.47'dir.
Linux gerçekten son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiş, çesitli ülkelerden birçok kullanıcıya erişmiş ve yazılım desteği günden güne artmıştır. Değişik kuruluşlar Linux sistemi ve uygulama yazılımlarını biraraya getirerek dağıtımlar oluşturmuşlar ve kullanımını yaygınlaştırmışlardır.
1.1 Linux'un Desteklediği Donanımlar
Linux şu anda başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere Apple, Atari ve Amiga gibi 68000 tabanlı bilgisayarlar üzerinde, Sun Sparc işlemcili iş istasyonları, Alpha işlemcili kişisel bilgisayarlar, MIPS, PowerPC, HP PA-RISC ve ARM mimarilerinde çalışmaktadır.
IBM uyumlu kişisel bilgisayarlar üzerinde 80386 ve üzeri (80486 80586 Pentium PentiumPro ve türevleri) değişik üreticilerin işlemcileri ile sorunsuz olarak çalışmaktadır. 80286 ve 8086 işlemcili bilgisayarlar için sınırlı kabiliyette Linux uygulamaları mevcuttur.
PCI, VESA, ISA ve MCA mimarilerinde her türlü anakartı desteklemektedir.
Teorik olarak 4 Gbyte'a kadar RAM desteklenmektedir.
AT uyumlu diskler (IDE, EIDE ve 16 bitlik MFM,RLL veya ESDI) desteklenmektedir. Kontrol kartına uyumlu destek bulunduğu sürece SCSI diskler ve diğer cihazlar desteklenmektedir.
IDE-ATAPI CD-ROM sürücüleri, ve bazı özel CD-ROM kontrol kartları desteklenmektedir.
Metin ekranlarda CGA, EGA, VGA, Hercules veya uyumlu kartlar desteklenmektedir. X Window ortamında genel VGA ve SVGA uyumlu kartlar ve S3, ET4000, 8514/A, ATI MACH8, ATI MACH32 gibi birçok görüntü kartı desteklenmektedir.
Birçok 10 ve 100 Mbit ethernet kartı, ISDN, ATM, FDDI, SLIP, CSLIP, PPP desteği verilmektedir.
Başta SoundBlaster, Gravis Ultrasound olmak üzere birçok ses kartı desteklenmektedir.
Linux altında hangi donanımların desteklendiği ile ilgili ayrıntılı bilgiyi Hardware-HOWTO'dan alabilirsiniz. HOWTO dökümanları hakkında daha geniş bilgi ve nereden temin edeceğiniz kitabın sonunda detaylıca anlatılmıştır.
Makinanızda Linux çalıştırmak için kullanacağınız uygulamalara bağlı olarak en az bir 386SX işlemci ve 4 Mbyte RAM'a ihtiyaç duyacaksınız. Sabit disk üzerinde ise en az 40 Mbyte'lik bir alan ayırmanız gerekecektir. Rahat bir kullanım için en az 8 Mbyte RAM ve 200 Mbyte sabit disk ve bir 486 işlemci önerilmektedir.
1.2 Linux'un Kullanım Amaçları
Ücretsiz olarak dağıtılıyor ve gelişiminin hala devam ediyor olması biçcok kişinin Linux'un profesyonel alanlarda kullanılamayacağının düşünmesine yol açmaktadır. Oysa Linux işletim sistemini kullanan bilgisayarlar özel kullanım başta olmak üzere birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Kişisel Kullanım
Linux evinde veya işinde UNIX işletim sistemi altında çalışmak isteyenler için ideal bir platformdur. Özellikle işi veya eğitimi sırasında UNIX platformlar altında çalışmak, uygulamalar kullanmak veya yazılım geliştiren kişiler kendi kişisel bilgisayarlarında benzer ortamı yakalayabilmekte ve işlerini kendi kişisel bilgisayarlarında gerçekleştirebilmektedirler. Bunlara ek olarak Linux altında yer alan uygulamalar giderek sıradan bir kullanıcı için bile bu işletim sisteminin ilgi çekici hale gelmesini sağlamaktadır. Gelişimleri henüz tamamlanmamış olmasına rağmen, herhangi bir kişisel bilgisayardan beklenebilecek yazı editörleri, hesap cetvelleri, çizim yazılımları, veri tabanları birçok ihtiyaca cevap verecek düzeye gelmiştir. Örneğin LaTeX kullanıcıları MS-DOS altında buldukları desteğin çok daha fazlasını Linux altında bulabilmektedirler.
Internet Sunucusu
Linux doğrudan TCP/IP desteği ile gelmektedir. Bu yönü ile TCP/IP temelli bilgisayar ağlarında hem istemci hem de sunucu olarak yaygın kullanım bulmuştur. Üzerinde hali hazırda bulunan servislerin çeşitliliği, yeni çıkan servislere hızlı ayak uydurması, kolay konfigüre edilebilmesi ve özellikle de düşük maliyeti sebebi ile yaygın olarak İnternet servislerinin verilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Zamanla verdiği ağ servisleri başka protokollere destek verecek sekilde genişletilmiştir. Şu anda Linux
WWW sunucu
DNS sunucu
NFS sunucu
NIS sunucu
X Window sunucu
BOOTP sunucu
SMTP sunucu
FTP sunucu
LIST sunucu
NEWS sunucu
gibi yaygın TCP/IP servislerinin yanısıra
NOVELL sunucu (Novell protokolü kullanarak disk ve yazıcı servisi)
SAMBA sunucu (Windows 3.1, Windows95, Windows NT ve WfW için disk ve yazıcı servisi)
APPLETALK sunucu (MacOS kullanan Apple makinalar için disk ve yazıcı servisi)
verebilmektedir.
Ağ Elemanı
Linux yazılım desteği ile birçok ağ elemanının yerine geçebilecek bir alternatif olarak kullanılabilmektedir. Birden fazla ağın birbirine bağlanması amacıyla bir yönlendirici (router) olarak da kullanılabilmektedir. Özellikle farklı protokoller arası bir geçiş elemanı olarak yaygın şekilde Linux'tan yararlanılmaktadır. Ayırca yönlendirici olarak kullanıldığında kolaylıkla güvenlik amacıyla firewall (alev duvarı) olarak konfigüre edilebilmektedir. Buna ek olarak bir ağ üzerinde bulunan iki segmanın trafiğini birbirinden ayıran bir köprü (bridge) olarak da hizmet verebilmektedir. Birçok kurumda bir veya daha çok modemin bağlanması amacıyla bir terminal sunucu (terminal server) olarak Linux kullanılmaktadır.
1.3 Nereden Linux Bulabilirim ?
Linux işletim sistemiminin temelini oluşturan çekirdek, bu çekirdeğin kullandığı destek kütüphaneleri ve uygulama yazılımları bir araya getirilerek, yükleme yazılımları da eklenerek Linux dağıtımları meydana getirilmektedir. Bu dağıtımlar temel olarak bir kullanıcının Linux kullanmak için ihtiyaç duyabileceği bir çok yazılımı bir araya getirirler. Bu dağıtımların çoğu İnternet üzerinde anonim FTP arşivlerinde bulunabilmektedirler. İnternet erişimi bulunmayan kişilerinde (veya Internet'ten 120 Mbyte kopyalamak istemeyen kişilerin) yararlanabilmesi için çesitli CD-ROM şirketleri tarafından CD-ROM üzerinde dağıtımlar meydana getirilmiştir.
Linux dağıtımları ve bunların nereden temin edilebileceği hakkında detaylı bilgi, Linux Kurulumu başlığı altında bulunabilir. Bilgisayara format atma tıkla
SNEİJDER GALATASARAY'A TRANSFERİ HAKKINDA KONUŞTU! TIKLA OKU
FENERBAHÇE'DE VALBUENA DEPREMİ! AYKUT KOCAMAN, VALBUENA'YI OYNATACAK MI?
FİKRET ORMAN; FENERBAHÇE MAÇI ERTELENMELİ! ( HABERİN DETAYI İÇİN TIKLA
✍ AVRUPA'DA GERÇEKLEŞEN O BOMBA TRANSFER! HERKES ŞU ANDA BUNU KONUŞUYOR! 🫵 👉 BURADA